Tôi bắt đầu thai nghén câu chuyện này trong năm tháng vội vã đó của tôi, năm 2001, tôi đã từng cầm bút viết nên một cốt truyện tương tự, rất ngắn, chỉ mấy chục nghìn chữ và là bản chép tay. Sau đó, khi tuổi tác lớn dần, tôi đã có được sự nhận thức mới, năm 2005, tôi bắt tay vào chuẩn bị tài liệu, năm 2006, về cơ bản đã hoàn thành được bộ khung, năm 2007, trong vòng một năm, tôi đã viết xong bộ tiểu thuyết dài 380.000 chữ này.
Thực ra ý tưởng ban đầu chỉ là muốn ghi lại những năm tháng tuổi trẻ của tôi, nhưng trong sự tích lũy kéo dài nhiều năm đó, đột nhiên tôi lại nảy ra ý tưởng khác. Dần dần tôi phát hiện ra rằng mình không còn là đứa trẻ ngây thơ nhàn nhã rong chơi ngày xưa nữa, chúng tôi đã trở thành một thế hệ trong dòng chảy thời đại, gánh vác trên vai lịch sử và tương lai.
Và thế là tôi bắt đầu suy về thế hệ “sinh sau thập kỉ 1980” như chúng tôi. Từ lúc chào đời, chính sách con một đã tạo ra những ảnh hưởng mang tính quyết định cho chúng tôi, trong quá trình trưởng thành, sự phát triển về chính trị, kinh tế, văn hóa và những đổi thay của Trung Quốc đã tạo ra những thay đổi xuyên thời đại cho chúng tôi, cho đến những khúc mắc và sự cảnh tỉnh trong giai đoạn trưởng thành hiện nay mà những thay đổi trong công việc, học tập, cuộc sống đã đem lại cho chúng tôi.
Con đường này là con đường mà thế hệ chúng tôi đã đi qua, chắc chắn là không giống với các thế hệ khác, là độc nhất vô nhị và không thể thay thế, chắc chắn chúng tôi sẽ phải là người ghi chép lại và đưa ra.
Cứ như vậy, khi tôi phát hiện ra những con người và sự việc mà mình tưởng rằng suốt đời sẽ không thể nào quên ngày càng trở nên mơ hồ, khi tôi cảm nhận được rằng, những tình cảm mà mình tưởng sẽ mãi mãi ghi khắc trong tim đã dần dần phai nhạt, tôi đã không còn do dự nữa mà cầm ngay bút lên.
Hay là đã quên?
Có còn lưu giữ hình ảnh của những con người ấy trong trái tim mình hay không?

Phần 1: Không quên
Phương Hồi nói: “Có lẽ con người luôn có một số chuyện gì đó, dù có muốn quên cũng không thể quên được”.
1
Sở dĩ tôi chọn đi du học là vì hội chợ việc làm đầu tiên diễn ra trong năm thứ tư đại học đã khiến tôi phát khiếp.
Nói thực là điều kiện của tôi khá ổn, ít nhất tôi tự cho là như vậy.
Một cậu sinh viên khác liền đứng ra ngay: “Em tốt nghiệp Đại học Hàng không Bắc Kinh!”.
Cậu sinh viên trường Đại học khoa học kĩ thuật Bắc Kinh bại trận.
Lại có một cậu sinh viên khác đẩy cậu kia ra: “Em tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh!”.
Cậu sinh viên trường Đại học Hàng không Bắc Kinh bại trận.
Trong lúc cậu ta đang dương dương tự đắc nhìn mọi người bằng ánh mắt cao ngạo, sau lưng lại có tiếng nói: “Em cũng tốt nghiệp đại học Bắc Kinh, đã có bằng thạc sĩ!”.
Tất cả các anh tốt nghiệp đại học đều bại trận…
Cảnh tượng này khiến tôi nhớ đến bài tấu hài Báo cáo tên món ăn, bây giờ chắc có thể đổi tên thành Báo cáo tên trường đại học để gây cười cho khán giả.
Đi tiếp thì thấy phía trước có một bàn tuyển dụng được rất đông nữ sinh chen vào, nổi bật nhất trên bìa tập hồ sơ của họ không phải là tên trường họ tốt nghiệp, không phải là trình độ chuyên môn, mà gần như là những bức ảnh chân dung đẹp rạng ngời, khiến tôi còn tưởng rằng mình đang đi nhầm vào vòng thi tuyển chọn hoa khôi.
Có hai cô gái đi ngang qua tôi.
Cô A nói: “Cậu nghĩ có hi vọng không?”.
Cô B nói: “Mong manh lắm, mấy con bé học Đại học ngoại ngữ số 2 Bắc Kinh còn có hi vọng. Anh giám đốc nhìn bọn họ cười lộ cả nếp nhăn!”.
Cô A liền thở dài: “Bọn họ làm đẹp thật. Cậu có biết con bé XX ở lớp một không? Nó phẫu thuật mắt hai mí được ba tháng, nhìn còn thấy tự nhiên. Con bé YY mới phẫu thuật được mấy hôm, nhìn giả bỏ xừ. Lại còn đánh mắt, nhìn khiếp quá!”.
Cô B nói: “Thế nên cô nàng mới chụp bộ ảnh 380 tệ/bộ, để giấu chứ sao!”.
Tôi sửng sốt nhìn bọn họ, nghĩ bụng đúng là vấn nạn xin việc đã tạo đà mở rộng phát triển thị trường thẩm mĩ và thị trường chụp ảnh.
Cuối cùng tôi cũng tìm được một công ti khá phù hợp cho mình, trong lúc tôi đang chuẩn bị giới thiệu thế mạnh của mình thì một ông chú bước đến, chìa bộ hồ sơ cho người phụ trách.
“Anh xem giúp hồ sơ của tôi một chút, tôi có kinh nghiệm công tác!”. Ông chú nói rất nhũn nhặn.
Tôi nhìn một lượt từ đầu đến chân, thấy chú ấy không giống với cậu thanh niên chừng 22 tuổi chút nào và thế là bèn ngắt lời chú: “Cái này… chú ạ, không phải hội chợ việc làm hôm nay chỉ dành cho sinh viên mới tốt nghiệp đại học ạ? Chú…”.
“Tôi cũng là sinh viên mới tốt nghiệp mà! Xem này, đây là bản photo giấy tờ bằng cấp! Tốt nghiệp trước cậu mấy năm thôi!”. Chú ta nghiêm mặt nói.
Tôi thầm nghĩ sao con người này lại vô ý vô tứ như vậy, tranh giành miếng cơm manh áo với thế hệ đáng tuổi con mình, lại còn chen ngang ăn nói rất hùng hổ nữa chứ, thế là tôi liền cười, nói: “Chú đừng nói như vậy, chú đã tốt nghiệp trước khá lâu rồi. Hồi chú lĩnh món tiền lương đầu tiên, chắc là cháu vừa mới oe oe khóc chào đời. Hồi chú tung h