Mỗi lần đi công tác phật sự ở xa, sư trụ trì có nhờ một bác phật tử đến chùa ngủ để tụng kinh công phu khuya. Nhờ thế mà tôi thấy đỡ buồn phần nào. Bác ấy già rồi. Nhà bác cách chùa chừng hơn cây số, phải qua một khu nghĩa địa, mỗi buổi chiều vào chùa bác nhờ đứa cháu dẫn đi. Tôi nhanh chóng kết thân với bác, và thấy bác cũng quyến luyến tôi. Đêm nào hai bác cháu cũng ngồi uống nước nói chuyện tới khuya mới đi ngủ. Bác ngủ ở gác chuông để tiện việc công phu; còn tôi thì “ thủ phần” gác trống.

Mỗi buổi chiều đi làm về, lo công việc quét dọn, tưới cây, cơm nước xong là tôi tranh thủ đi ra nhà bác, chờ bác ăn tối xong tôi cùng bác vào chùa cho khỏi phiền đứa cháu.

Có một buổi chiều, như thường lệ, lúc ra nhà bác, ngang qua khu nghĩa địa, thấy mát mẽ, yên lặng, tôi dừng chân ngồi trên tấm bia đá một ngôi mộ cũ hóng mát. Nhìn ánh hoàng hôn dần khuất sau đồi, cảnh vật núi rừng nhuộm màu vàng hiu hắt; những vạt nắng yếu ớt còn lại hắt vào những ngôi mộ làm thành những dãy tối sáng nhấp nhô. Thỉnh thoảng một ngọn gió từ đâu thổi lại làm phất phơ những ngọn cỏ bông may úa vàng trên mộ, làm xào xạc cành lá cây đa cây đề nghe như những lời than van não nùng của những vong hồn từ cõi vô hình xa xăm vọng lại, khiến lòng tôi bâng khuâng, nghĩ ngợi vẩn vơ. Nghĩ về những người nằm dưới những nấm mộ kia chắc giờ chỉ còn là bộ xương tàn trắng hếu, ai cũng giống ai, đang nằm yên bất động làm món tiệc dài cho côn trùng trong lòng đất! Bây giờ thì như thế, chứ còn trước kia một thời họ là những người thuộc đủ mọi giai tầng trong xã hội: người giàu sang, kẻ nghèo khó; người quyền chức, kẻ bạch đinh; người hiền lành, kẻ gian ác; người mạnh, kẻ yếu; người lành lặn, kẻ đui què…đủ cả! Mà rồi, tất cả…cũng lần lượt ra nằm ở đây với cùng một lý do là…chết! Mình rồi đây cũng thế! Ôi, có là gì rồi cũng phải chết, thân xác giả hợp này từ cát bụi phải trở về cùng cát bụi, chẳng mang theo được gì, cũng sẽ chẳng còn lại gì, có chăng chỉ là dòng tâm thức cứ mãi chảy trôi! Tuy rằng biết vậy, nhưng chẳng có mấy ai buông xả được để thanh thản lúc “ra đi”. Suy cho cùng, tất cả cũng vì nghiệp duyên từ nhiều đời, nhiều kiếp trói buộc, níu kéo mà thôi! Chính vì thế, mà có những vong hồn cứ vương vấn tại nơi tài sản của mình; cũng có vong hồn mãi quẩn quanh với cái xác của mình đang thối rửa, mục nát. Biết đâu xung quanh đây có biết bao nhiêu người: lớn có, bé có, già có, trẻ có….Người lớn thì kẻ đứng người ngồi; kẻ vui cười, người thì khóc than buồn khổ; hoặc cũng có người đang hỏi: “Ông từ đâu tới mà ngồi chình ình một đống nơi đây?!”; chắc còn bọn trẻ nhỏ thì đang nô đùa nhởn nhơ quanh quẩn?!

Mải suy nghĩ miên man thì một cơn gió thổi tới mát rợi, mấy chiếc lá vàng trên cây rơi xuống trước mặt làm tôi giật mình trở về với thực tại, mới biết mặt trời xuống núi đã lâu rồi. Trời chập choạng nhá nhem tối nhưng còn nhìn rõ mặt người. Tôi vừa nhỏm đứng dậy thì chợt thấy một cô gái đứng ngay trước cửa miếu Thanh minh đang ngó về phía tôi. Có lẽ thấy tôi chú mục nhìn lại, cô gái liền quay mặt bước đi nhanh xuống hè phía dưới làm tôi không kịp nhìn rõ mặt, chỉ nhìn thấy phía sau lưng. Cô gái mặc bộ đồ bộ màu sáng may theo kiểu thường thấy của các bạn trẻ bây giờ. Chiếc áo ngắn tay để lộ đôi tay trần trắng trẻo. Dáng người nhỏ nhắn, thon thả, mái tóc buông bờ vai. Cho đến khi cô gái khuất ở sau miếu, thì tôi cũng chẳng quan tâm nữa, bởi nghĩ rằng cô gái chắc là con chủ vườn bên dưới được cha mẹ sai tới miếu quét dọn hay làm gì đó, thấy tôi là người lạ mà ngồi trên mộ nên cô ấy nhìn, khi biết tôi trông thấy thì bẽn lẽn quay mặt bỏ đi. Lúc ấy cũng có một ý nghĩ vui vui thoáng qua: giá mà cô gái còn đứng đó thì tôi sẽ tới chào vài câu xã giao, mong được làm quen…Một người xa nhà như tôi ở nơi đất lạ mà được làm quen, nói chuyện với một cô gái vào lúc như thế này chắc là nỗi nhớ nhà sẽ phần nào vơi đi! Và tôi mĩm cười cho ý nghĩ của mình rồi vội vàng cất bước.
_______

Như thường lệ, chiều nào tôi cũng đi ngang qua khu thổ mộ để ra nhà bác Bảy, song chuyện thấy cô gái trước miếu hôm nào thì tôi không còn để tâm nữa. Nhưng một hôm nọ lại xảy ra một chuyện mà nó đã đọng mãi trong tôi cho đến hôm nay:

Đó là hôm 14 âm lịch, tôi và bác Bảy đang trên đường đi vào chùa, lúc ngang qua khu thổ mộ, tôi chợt thấy đằng trước có một người con gái đi ngược về phía chúng tôi. Thoạt trông thì tôi cũng chẳng mấy quan tâm đến chuyện người ta đi lại trên đường. Nhưng có một sự đã làm tôi để ý, đó là khi gần giáp mặt, tôi thấy cô ấy vừa đi vừa nhìn tôi, nhưng khi thấy tôi nhìn lại thì cô liền xoay mặt hướng khác. Tuy nhiên dưới ánh trăng vừa lên sang sáng, tôi cũng thoáng kịp nhìn thấy gương mặt cô gái ấy, tuy hơi nhợt nhạt, hốc hác, nhưng cũng dễ nhìn; dù không đẹp lắm, song cũng đủ làm sao xuyến lòng… tôi!!! Cô gái đi qua mặt tôi rồi mà tôi vẫn còn ngoái cổ trông theo muốn gần trật ót! Dáng cô đi sao mà thanh thoát quá, từng bước thoăn thoắt, nhẹ nhàng cơ hồ như đang lướt nhẹ trên mặt đất. Dõi theo cô gái, tôi bất thần chợt nhớ tới cô g