thể nào giữ mình ở đuợc tình trạng nghỉ ngơi- tôi giở trò ranh- khi mà tất cả các việc đau đầu này chưa giải quyết xong.Bạn tôi lại phải ngồi yên.-Ngay tôi cũng có thể dõi theo đuợc hết các sự kiện xảy ra sau cùng. Thằng Khùng- mổ bụng che mặt bằng chiếc mặt nạ bác ái của Công tuớc Risa, không biết Andella và Michel Sairx ở đâu. Tôi suy nghĩ thế có đúng không?Holmes không đáp lời.-Khi anh phát hiện ra hang ổ của hắn- tôi tiếp tục- anh hẳn là đã biết hắn là ai rồi phải không?Holmes gật đầu khẳng định.-Tôi và anh tới hhu tế bần, ở nơi đó rõ ràng là nó nhìn và nghe thấy anh nói, mặc dù ta không thấy nó, hoặc giả sau đấy hắn mới đến và biết về quán "Thiên thần và Vương miện" qua bác sĩ Meray, ông ta chẳng có lí do gì để giấu các việc xảy ra truớc đó. Công tuớc Risa đi theo vết chúng ta, cũng tìm thấy cái cổng ấy, nơi chúng xếp các thùng phi rỗng.-Công tuớc Risa đến sớm hơn- Holmes nói một cách rời rạc- anh có nhớ việc tôi và anh phát hiện thấy then gài cửa đã bị bẻ gãy không?-Chỉnh lí của anh đuợc tôi tiếp nhận. Hắn ta rõ ràng đi trong suơng mù vững tin hơn tôi và anh. Không nghi ngờ gì nữa, ta đã làm hắn kinh hoảng lúc hắn đã lén đến chỗ Andella, mà hắn chọn làm con mồi lần này. Rõ ràng là hắn nấp ở ngoài hành lang khi chúng ta buớc vào phòng với Andella.Holmes không bác bỏ các suy giải của tôi.-Sau đó hiểu rằng anh đang theo dõi nên hắn quyết định kết thúc sự nghiệp xấu xa của hắn, và quăng ra câu thách thức điên khùng với tất cả. Những lời cuối cùng hắn nói khi hướng vào tôi là :"Hãy nói với tất cả, đốc tờ Watson. Hãy nói với tất cả rằng kẻ mổ bụng là ta- Công tuớc Risa!". Chỉ có thằng khùng mới muốn có thứ danh tiếng như vậy.Holmes đứng lên với thái độ cả quyết:-Ít nhất thì Jack mổ bụng đã không còn nữa, Watson ạ, hắn không còn lùng sục đêm đêm đuợc nữa. Còn bây giờ, vì tôi với anh đã vi phạm chỉ dẫn của bác sĩ điều trị anh khá lâu rồi, nên tôi yêu cầu anh phải ngủ đi.Nói xong Holmes rời khỏi giường tôi.ENLERI VỀ THĂM QUÁ KHỨEnleri trầm ngâm đặt bản ghi chép của bác sĩ Watson sang một bên. Không để ý nghe tiếng khóa kêu và tiếng cửa ngoài mở ra, đóng vào. Khi anh ta ngẩng đầu lên thì thanh tra Kuin đang đứng truớc cửa phòng.-Bố!-Chào anh-Viên thanh tra nói với nụ cuời khẩy- Bố anh không thể nào ở lại đó lâu hơn đuợc nữa. Và thế là bố về đây.-Sẵn sàng đón tiếp việc bố quay về.-Anh không cáu à?- Bố đã trụ ở đó lâu hơn con mong rồi đấy.Thanhtra Kuin buớc vào, ông quăng chiếc mũ phớt xuống đi- văng và quay sang con trai với vẻ nhẹ người rõ ràng. Ngay sau đó vẻ mặt ông trở nên lo lắng.-Anh trông khiếp lắm. Có việc gì vậy Enleri?-Con thấy người mạnh khỏe cực kì.-Anh đừng bịp tôi. Cuốn tiểu thuyết của anh vẫn chưa suôn sẻ à?-Không ạ, mọi việc tốt cả.Nhưng người thanh tra già không dễ tin như thế.-Nói ra mọi chuyện xem nào- ông bố nói như ra lệnh.Enleri nhún vai.-Sao con lại sinh ra trong một gia đình cảnh sát làm gì nhỉ! Thôi đuợc, đúng là đã có chuyện gì đó. Các sự kiện xoắn xuýt vào nhau- quá khứ và hiện tại. Một chiếc nút cũ đang cần phải tháo gỡ..-Nói rõ hơn xem nào.-Grant Ayme đến đây..-Tôi biết, hắn mang đến cho anh một bản chép tay của người đàn bà nào đó chưa rõ.-Bản ghi chép làm con bị lôi cuốn. Và bây giờ đang bị lôi vào chuyện ấy.-Bố không hiểu gì cả.Enleri thở dài-Có lẽ để cho bố hiểu đuợc con cần phải kể trình tự từ đầu đến cuối.Rồi anh ta kể lại khá lâu.-Sự việc là thế bố ạ. Bà cụ quả quyết giữ lòng tin vào sự vô tội của ông bố . Bà ta đã mang niềm tin này qua suốt cuộc đời. Con có ý nghĩ rằng bà ta không biết nên làm gì, truớc khi nghĩ ra chuyện tìm sự giúp đỡ ở con. Thế mới chết chứ!-Và anh định làm thế nào?-Bố xuất hiện đúng vào lúc con định đến thăm bà cụ.-Bố nghĩ là anh làm đúng?-Thanh tra Kuin đứng lên và cầm bản ghi chép ở tay Enleri- theo tôi hiểu thì anh không còn cách giải quyết nào khác.Enleri đứng lên.-Sao bố không tự mình đọc hết đi trong lúc con tới đó?-Chính bố đang định như vậy.Enleri đưa xe lên phía bắc, tới Xchero theo con đường nhựa số 22. Xe chạy ngang qua một sườn đồi miền quê tới một khu ngã tư có dấu vết của một rạp xiếc lưu động, có lẽ đã dựng rạp ở đây suốt cả mùa đông.Suốt dọc đuờng người thám tử trẻ tuổi nghĩ về bà lão già nua mà mình đang tìm đến. Những ý nghĩ chẳng vui vẻ chút nào.Cuối cùng xe ngoặt vào một đoạn đuờng ngắn trồng cây hai bên, dẫn tới một biệt thự nhỏ, gọn ghẽ. Enleri ra khỏi xe rồi lưỡng lự hướng tới cửa vào. Chưa kịp gõ thì cửa đã mở ra như thể bà cụ đang chờ sẵn."Giá như bà già không có nhà có lẽ lại hay"- Enleri tự dưng nghĩ vậy.-Cụ là Deborah Sairx Xpein- anh hỏi trong khi nhìn từ trên xuống mái đầu tóc bạc- Có phải không ạ Xin chào cụ Xpein.Tất nhiên bà cụ đã quá cao tuổi. Theo dự tính của Enleri thì bà lão đã khoảng chín chục tuổi rồi, mà cũng có thể hơn chín chục. Trong bản ghi chép của bác sĩ Watson, nói về lần ông ta cùng Sherlock Holmes đến thăm lâu đài của Công tuớc Sairx, thì chỉ áng chừng tuổi của cô bé con, giờ đây đang là một bà lão đứng truớc mặt Enleri.Như mọi bà cụ cao tuổi khác, nhất là với các cụ nhỏ người mà đầy dặn, bà lão có khuôn mặ