vị trí của tôi cũng không phải quá đáng. Tôi sở hữu một thứ mà bất cứ người học văn nào cũng ngưỡng mộ, đó là đôi mắt biết quan sát và tâm hồn biết cảm thụ. Cứ như vậy, tôi trải qua ba năm đẹp đẽ trong cuộc đời ở Bắc Đại. Vào kỳ nghỉ đông năm cuối trước khi tôi tốt nghiệp, do bố mẹ tôi làm việc tại một thành phố cách Bắc Kinh không xa, tôi đã về ăn Tết cùng họ. Một ngày trước hôm tất niên, ở đó đã xảy ra vụ hỏa hoạn vô cùng đáng sợ...”
Cây bút trong tay Liễu Địch rơi xuống bàn. Cô nhìn thầy Chương chăm chú. Không hiểu sao cô rất mong thầy Chương dừng kể câu chuyện tàn khốc này. Thầy Chương đưa cốc trà lên miệng, uống một ngụm. Nước trà đã nguội, có lẽ sẽ càng đắng chát.
Đặt cốc trà xuống bàn, thầy Chương không dừng câu chuyện như mong đợi của Liễu Địch, tiếp tục cất giọng trầm thấp và bình tĩnh: “Cho đến bây giờ tôi vẫn nhớ rõ ánh lửa đêm đó. Ánh lửa sáng rực, chưa từng thấy... Tôi luôn nghĩ bố mẹ tôi lên thiên đường trong ngọn lửa rực cháy đó, họ nhất định sẽ vui vẻ. Tôi thật sự muốn cùng họ lên thiên đường, để xem ánh sáng và màu sắc đó, để cảm nhận những điều đẹp đẽ và vui vẻ, nhưng tôi không có cơ hội... Cảnh tượng cuối cùng đập vào mắt tôi là bức tường đổ sụp xuống người tôi trong ánh lửa. Sau đó... khi tôi tỉnh lại, trước mắt tôi là bóng tối, bóng tối vĩnh viễn.”
Cuối cùng, thầy Chương cũng kết thúc câu chuyện. Sắc mặt thầy vẫn không thể hiện chút xao động. Liễu Địch chống tay lên trán, trong lòng tràn ngập nỗi đau không thể diễn tả. Lời trần thuật của thầy Chương mang một sức mạnh vô hình to lớn, bóp nát lục phủ ngũ tạng của cô, khiến toàn bộ dây thần kinh trên người cô chấn động. Liễu Địch không rơi nước mắt, cô không khóc nổi, chỉ cảm thấy trái tim mình như đang từ từ rỉ máu.
“Thế nào? Nghe xong câu chuyện của tôi, em có cảm nghĩ gì?” Giọng thầy Chương bình thản và tự nhiên, tựa hồ vừa phân tích một cuốn tiểu thuyết, bây giờ hỏi cảm nhận của học trò.
“Đau khổ!” Liễu Địch khó nhọc thốt ra hai từ.
“Em nói gì?” Thầy Chương đứng dậy. Người thầy run rẩy, tựa hồ bị một cơn chấn động bất ngờ.
“Đau khổ!” Liễu Địch lặp lại. Ngoài từ này, cô không biết phải diễn tả thế nào.
Khóe miệng thầy Chương run run. Thầy vội vàng quay người lại, tay lần lần bám vào bệ cửa sổ, cố kìm nén cảm xúc. Vài giây sau, dường như thầy đã lấy lại bình tĩnh, bóng lưng thầy đã trở lại vẻ bình thản như mọi khi, nhưng bàn tay bám vào cửa sổ nổi rõ các khớp và gân xanh.
Một lúc lâu sau, thầy Chương vẫn đứng quay lưng về phía Liễu Địch, chậm rãi lên tiếng: “Em có biết không? Trước đây, khi tôi kể chuyện quá khứ với người khác, tôi cũng từng hỏi cảm nghĩ của bọn họ. Câu trả lời của bọn họ không ngoài hai từ: “thông cảm” và “đáng thương”.”
Liễu Địch sững sờ. Vào thời khắc này, cô chợt hiểu thầy Chương của hơn hai năm qua. Cô đột nhiên thấy sáng tỏ nhiều vấn đề trước đây vẫn mù mờ. Cô hiểu tại sao thầy Chương luôn một thân một mình, xa lánh mọi người, cô hiểu thái độ lạnh lùng của thầy Chương là bất đắc dĩ, cô cũng hiểu tại sao thầy Chương lại tin tưởng cô, chấp nhận sự giúp đỡ của cô.
Ai muốn sống cô độc một mình, muốn tách khỏi thế giới? Ai lại không muốn được người khác biết đến, chấp nhận? Thế nhưng sự “thông cảm” và “đáng thương” chính là một loại kỳ thị. Hành động giúp đỡ dựa trên sự “thông cảm” và “đáng thương” chính là phủ nhận và cười nhạo sự tôn nghiêm của thầy Chương. Vì vậy thầy mới dùng thái độ lạnh lùng và cao ngạo để che giấu bản thân. Thầy thà cự tuyệt sự quan tâm chân thành, chứ không muốn chấp nhận sự giúp đỡ xuất phát từ thái độ kỳ thị của người khác. Thầy tự nguyện xa lánh cuộc đời. Mặc dù sự xa lánh này không mang lại niềm vui và hạnh phúc cho thầy, nhưng ít ra nó cũng giúp thầy tránh xa phản ứng “thông cảm” và “đáng thương” mang tính lăng nhục. Chỉ làm vậy thầy mới có thể giữ lại sự tôn nghiêm của mình.
Chuông báo vào học đột nhiên vang lên. Thầy Chương quay người, sắc mặt thầy đã trở lại vẻ lạnh nhạt. “Liễu Địch!” Thầy nói. “Vào học rồi, chúng ta đi thôi!”
“Nhưng…” Liễu Địch nhìn quyển vở trên bàn. “Bài văn của em…”
“0 điểm.”
Liễu Địch ngây người mất vài giây. Cô nhìn thầy Chương chăm chú, muốn nói điều gì đó nhưng không biết nói thế nào. Sau đó, nước mắt trào ra, làm mờ tầm nhìn của cô. Cô cầm bút viết số 0 lên quyển vở. Do dùng lực quá mạnh, đầu bút chọc thủng trang giấy.
“Tôi không thể làm trái nguyên tắc của mình.” Thầy Chương nói rành rọt từng từ một. “Nhưng tôi có thể cho em biết tôi không hối hận khi nghe bài văn này, cũng không hối hận vì đã kể câu chuyện cuộc đời tôi với em.”
Nước mắt giàn giụa trên gò má Liễu Địch, xối đi giọt lệ thất vọng và tủi thân trước đó, đôi mắt cô sáng lấp lánh. Thầy Chương trầm mặc, chủ động giơ tay về phía Liễu Địch. Cô rùng mình, sau đó nhẹ nhàng cầm tay thầy. Hai thầy trò sánh vai đi khỏi dãy nhà phía bắc, tới khu phòng học ở phía nam như thường lệ.
Trời đột nhiên nổi trận gió lớn, cơn gió hy hữu của mùa hè. Cả sân thể dục lập tức trở thành thế giới mù mịt cát. Bóng lưng của Liễu Địch và thầy Chương dần trở nên mơ hồ trong g